Dissosiyatif bozukluk

Tarihinde güncellendi

Julia Dobmeier şu anda klinik psikoloji alanında yüksek lisansını tamamlamaktadır. Çalışmalarının başlangıcından beri, özellikle akıl hastalıklarının tedavisi ve araştırmasıyla ilgilendi. Bunu yaparken, bilgiyi kolay anlaşılır bir şekilde aktararak, etkilenenlerin daha yüksek bir yaşam kalitesine sahip olmalarını sağlama fikriyle özellikle motive olurlar.

houseofgoldhealthproducts uzmanları hakkında daha fazla bilgi Tüm içeriği tıp gazetecileri tarafından kontrol edilir.

Dissosiyatif bozukluk, belirli akıl hastalıkları için bir şemsiye terimdir. Etkilenenler, çok stresli deneyimlere, hatıraların ve hatta kişiliğinin tüm bölümlerinin parçalanmasıyla tepki verirler. Bu şekilde dayanılmaz deneyimler gizlenebilir. Dissosiyatif bozukluklar, dissosiyatif amnezi ve çoklu kişilik bozukluğunu içerir. Dissosiyatif bozukluğu nasıl tanıyacağınızı, nasıl geliştiğini ve nasıl tedavi edildiğini buradan okuyun.

Bu hastalık için ICD kodları: ICD kodları, tıbbi teşhisler için uluslararası kabul görmüş kodlardır. Örneğin, doktor mektuplarında veya iş göremezlik belgelerinde bulunabilirler. F44

Dissosiyatif bozukluk: açıklama

Dissosiyatif bozukluk karmaşık bir psikolojik fenomendir. Dayanılmaz bir deneyime tepki olarak, etkilenenler onun anılarını gizler veya hatta kendi kimliklerini yok ederler.

Sağlıklı insanlar "Ben"lerini bir düşünce, eylem ve duygu birliği olarak algılarlar. Dissosiyatif bozukluk durumunda, kişinin kendi kimliğinin bu sabit görüntüsü bozulur. Bu nedenle ayrışma adı (Latince ayrılma, çürüme için).

Bilinçte böyle bir bölünme, çoğunlukla travmatik bir deneyim veya ciddi bir çatışma ile ilgilidir. Dissosiyatif bozukluk genellikle depresyon, şizofreni veya borderline kişilik bozukluğu gibi diğer zihinsel bozukluklara eşlik eder.

Çoğu dissosiyatif bozukluk ilk kez 30 yaşından önce ortaya çıkar. Kadınların etkilenme olasılığı erkeklerden üç kat daha fazladır. Nüfusun yüzde 1,4 ila 4,6'sının dissosiyatif bozukluktan muzdarip olduğu tahmin edilmektedir.

Aşağıdaki bozukluklar dissosiyatif bozukluklara aittir:

dissosiyatif amnezi

Bu, travmatik olaylarla bağlantılı olarak kısmi veya tam bir hafıza kaybı anlamına gelir.

Kural olarak, hafıza kaybı sadece stresli deneyimin belirli sahnelerini veya sonrasındaki zamanı etkiler. Böyle bir dissosiyatif bozukluk, örneğin bir araba kazasından sonra ortaya çıkabilir. Kişi artık kazayı hatırlayamıyor ya da sadece kısmen. Ancak hafıza kaybını açıklayabilecek herhangi bir beyin hasarı geçirmedi. Hafıza kaybı genellikle meydana geldiği kadar çabuk pes eder. Relapslar nadirdir.

Çok ender olarak dissosiyatif amnezi vakalarında, önceki tüm yaşamın hafızası kaybolur.

Yaşamın bir noktasında dissosiyatif amnezi geliştirme riskinin yüzde yedi olduğu tahmin edilmektedir.

dissosiyatif füg

Stresli bir olayın tetiklediği, etkilenen kişi aniden evini veya işyerini terk eder ve yeni bir kimliğe bürünür (füg=uçuş). Önceki yaşamını hatırlayamıyor (amnezi). Daha sonra eski hayatına geri dönerse, genellikle ayrılışına ve farklı bir kimliğe geçişe dair hiçbir anısı yoktur.

Uzmanlar, yaşam boyunca bu dissosiyatif bozukluğu geliştirme riskinin sadece yüzde 0,2 olduğunu tahmin ediyor.

dissosiyatif stupor

Etkilenenler çok az hareket eder veya hiç hareket etmezler, artık konuşamazlar ve ışığa, gürültüye veya dokunmaya tepki vermezler. Bu durumda onlarla iletişim kurmak mümkün değildir. Ancak kasları gevşemediği ve gözleri hareket ettiği için kişi bayılmaz. Dissosiyatif stupor belirtileri organik sorunlardan değil, psikolojik sıkıntıdan kaynaklanmaktadır.

Dissosiyatif stupor nadiren ortaya çıkar. Uzmanlar, bu dissosiyatif bozukluğun, yaşam boyunca nüfusun yüzde 0,05-0,2'sinde meydana geldiğini tahmin ediyor.

Dissosiyatif hareket bozuklukları

Diğer dissosiyatif bozuklukların aksine hafıza kaybı (amnezi) yoktur. Aksine, etkilenenler artık organik bir neden olmaksızın bir veya daha fazla vücut parçasını istedikleri gibi hareket ettiremezler. Konuşma kasları da etkilenebilir.

Örneğin, etkilenenler artık özgürce ayakta duramaz veya yürüyemez, koordinasyon bozukluklarına sahiptir veya artık kendilerini ifade edemezler. Felç de mümkündür. Semptomlar nörolojik bozukluklara çok benzer olabilir ve bu da tanıyı zorlaştırabilir.

Dissosiyatif duyarlılık ve duyu bozuklukları

Dissosiyatif duyarlılık ve duyu bozukluklarında ya vücudun belirli bölgelerinde ya da tüm vücutta normal deri duyusu kaybolur. Veya etkilenenler, duyusal algıları (görme, koklama, duyma gibi) kısmen veya artık yapamazlar.

Dissosiyatif hareket, duyarlılık ve duyu bozukluklarının sıklığı yüzde 0,3 civarında tahmin edilmektedir. Ne yazık ki, kadınlar erkeklerden daha sık.

Dissosiyatif nöbetler

Dissosiyatif nöbetler, genellikle belirli bir durumsal tetikleyiciye (örneğin stresli bir durum) sahip olan psikojenik nöbetlerdir. Epileptik nöbetlere çok benzerler, ancak onlardan birkaç yönden farklıdırlar. Örneğin, yavaş bir artışla gecikmeli (uzamış) başlarlar, epileptik nöbetler ise ani bir başlangıçla karakterize edilir. Ayrıca dissosiyatif nöbetler, nöbet süresi boyunca hafıza kaybı ile ilişkili değildir - epileptik nöbetler yapar.

Dissosiyatif nöbetler, tüm yeni nöbetlerin yaklaşık yüzde dördünü oluşturur. Kadınlar erkeklerden çok daha sık etkilenir. Dissosiyatif nöbetleri olan yaklaşık her 10 kişiden 1'inde epilepsi vardır.

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu (Çoğul Kişilik Bozukluğu)

Dissosiyatif kimlik bozukluğu, dissosiyatif bozukluğun en şiddetli şeklidir. Aynı zamanda "çoklu kişilik bozukluğu" terimi altında da bilinir.

Etkilenenlerin kişiliği farklı bölümlere ayrılmıştır. Her parçanın kendi hafızası, tercihleri ​​ve davranışı vardır. Genellikle kişiliğin farklı bölümleri birbirinden büyük ölçüde farklıdır. Asla aynı anda ortaya çıkmazlar, alternatif olurlar - ve birbirlerinden haberleri yoktur.

Çoğu durumda, Dissosiyatif Kişilik Bozukluğu şiddetli istismarın sonucudur.

Bununla ilgili daha fazla bilgiyi Çoklu Kişilik Bozukluğu makalesinde okuyabilirsiniz.

Dissosiyatif bozukluk: belirtiler

Dissosiyatif bozukluklar, forma bağlı olarak ve sıklıkla hastadan hastaya farklı şekillerde kendini gösterebilir.

Örneğin, dissosiyatif amnezili bazı insanlar, muhtemelen bu hafıza boşluğunun farkında olmadan, belirli bir deneyimin hafızasından yoksundur. Diğer acı çekenler için, daha uzun zaman dilimlerinin veya hatta tüm yaşamlarının hafızası silinir. Dissosiyatif kimlik bozukluğu durumunda, ego, bazen farklı yaş ve cinsiyetlerde farklı kişiliklere bölünür ve bu kişilikler daha sonra kendi hayatlarını sürdürürler. Dissosiyatif bozukluğu olan diğer kişilerin ciddi fiziksel semptomları vardır. Örneğin, dissosiyatif hareket bozukluğu olan kişiler, bir veya daha fazla vücut parçasını yalnızca kısmen hareket ettirebilir veya hiç hareket ettiremez.

Dissosiyatif bozukluğun belirtileri de aynı kişide bir anda değişebilir. Günün şekline bağlı olarak, genellikle zorluk bakımından da farklılık gösterirler. Ek olarak, stresli durumlar dissosiyatif bozukluğu daha da kötüleştirebilir.

Dissosiyatif bir bozukluk, kendine zarar verme davranışlarıyla da kendini gösterebilir. Örneğin, bazı hastalar dissosiyatif durumdan gerçeğe dönmek için kesikler veya yanıklar yaparlar.

Dissosiyatif bozuklukların ortak özellikleri

Hafıza kaybından fiziksel rahatsızlıklara kadar çeşitli dissosiyatif bozuklukların semptomları büyük farklılıklar gösterse de, ortak iki özelliği vardır:

Uluslararası zihinsel bozukluklar sınıflandırmasına (ICD-10) göre, dissosiyatif bozuklukların semptomları açıklayabilecek herhangi bir fiziksel hastalığı yoktur. Ve semptomlar ile stresli olaylar veya problemler arasında zorlayıcı bir zamansal ilişki vardır.

Dissosiyatif bozukluk: nedenleri ve risk faktörleri

Dissosiyatif bozukluk genellikle travmatik yaşam deneyimleriyle bağlantılı olarak ortaya çıkar. Kazalar, doğal afetler veya suistimal gibi ciddi stresli durumlar psişeyi bunaltıyor. Dissosiyatif bozuklukların semptomları, bu aşırı talebe bir stres tepkisidir.

Ancak herkes stresli durumlara ayrışma ile tepki vermez. Bireysel kişilik ve çevresel faktörlerin dissosiyatif bozuklukların gelişimi üzerinde etkisi vardır. Diğer şeylerin yanı sıra, ebeveynlerle olan bağ, çocukların strese karşı ne kadar dirençli olduğunu etkiler. Ebeveynlerinin evinde gerekli güvenlik ve güvenlikten yoksun olan çocuklar, dissosiyatif bozukluklara daha yatkındır.

Olumsuz deneyimlerin biyolojik etkileri de olabilir: Şiddetli stres beyindeki yapıları değiştirebilir. Örneğin, stres hormonu kortizolün çok fazla olması, anılarımız için gerekli olan hipokampusa zarar verir.

Araştırmacılar ayrıca dissosiyatif bozukluklara doğuştan gelen bir eğilim olduğunu varsayarlar. Bununla birlikte, genlerin rolü henüz net olarak açıklığa kavuşturulmamıştır.

Dissosiyatif bozukluklar bazen konversiyon bozuklukları olarak da adlandırılır, çünkü zihinsel içerik fiziksele dönüştürülür. Bu mekanizmaya "dönüşüm" denir.

Dissosiyatif Bozukluk: Farklı Formların Nedenleri

Çeşitli dissosiyatif bozuklukların tam olarak nasıl ortaya çıktığı araştırma konusudur. Örneğin, bilinçteki bölünme (çözülme) amnezi ve füg nedeni olarak kabul edilir. Bu şekilde, stresli veya travmatik deneyimler, ilgili kişinin artık erişemeyeceği şekilde kurtarılabilir. Uzmanlar bunun koruyucu bir mekanizma olduğuna inanıyor. Psişe çok tehdit edici olduğu için bir durumu işleyemiyorsa, ayrılık yoluyla kendini rahatlatır.

Hastaların dış dünyaya yanıt vermediği stuporun kesin nedenleri henüz yeterince araştırılmamıştır. Bazı uzmanlar, dissosiyatif stupor semptomlarını hayvanlardaki ölü oyna refleksiyle karşılaştırır - bazı hayvanların tehdit edici bir durumdan artık bir çıkış yolu bulamadıklarında kullandıkları bir hayatta kalma stratejisi. Bu, dissosiyatif stuporu olan kişilerde de geçerli olabilir: tehdit edici bir durum, etkilenenlerin vücutlarının her yerinde donmasına neden olur.

Çoklu kişilik bozukluğunun (dissosiyatif kimlik bozukluğu) birincil nedeni çocuklukta yaşanan şiddetli istismar deneyimleridir. Farklı kişiliklere bölünme, bu tür dayanılmaz deneyimlere karşı bir korumadır.

Dissosiyatif bozukluk: risk faktörleri

Vücudun ihtiyacı olan her şey yeterince sağlanmazsa, dissosiyatif bozukluğa yatkınlık artar. Bu nedenle, bir dissosiyatif bozukluk, uyku eksikliği, çok az içme veya egzersiz eksikliği ile tetiklenebilir.

Dissosiyatif bozukluk: araştırmalar ve tanı

Bir dissosiyatif bozukluğun teşhisi için önemli olan, ilgili kişinin ilk konsültasyonda (anamnez) doktora / terapiste bildirdiği semptomlardır. Doktor/terapist ayrıca özel sorular da sorabilir, örneğin:

• Hayatınızın belirli bölümlerinin anılarını özlüyor musunuz?
• Bazen kendinizi oraya nasıl gittiğinizi bilmeden bazı yerlerde buluyor musunuz?
• Bazen hatırlayamadığın bir şey yapmış gibi hissediyor musun? Örneğin, evinizde oraya nasıl geldiğini bilmediğiniz şeyler mi buluyorsunuz?
• Bazen tamamen farklı bir insan gibi hissediyor musunuz?

Arka plan soruları da yardımcı olabilir, örneğin mevcut yaşam durumu, aile geçmişi ve ailedeki olası psikolojik sorunlar hakkında. Üçüncü şahıslardan alınan bilgiler (örn. reşit olmayanlar için önceki tıbbi raporlar: ebeveynlerden ve öğretmenlerden gelen raporlar) da tanıyı destekleyebilir.

Doktor / terapist, anamnez tartışması sırasında özel anketler veya önceden tanımlanmış tartışma kılavuzları ("tanı görüşmeleri") de kullanabilir.

Görüşme sırasında doktor/terapist hastada olası dissosiyatif bozukluk belirtilerine dikkat eder. Hastanın terapiste/doktora yaptığı ziyaretler sırasında gösterdiği sık bellek boşlukları, örneğin bir dissosiyatif bozukluğa işaret edebilir.

Organik nedenlerin dışlanması

Dissosiyatif bir bozukluk, yalnızca semptomların organik nedenleri ekarte edilebilirse teşhis edilebilir. Bunun nedeni, nöbetler, hareket bozuklukları veya duyusal algı bozuklukları gibi belirtilerin, örneğin epilepsi, migren veya beyin tümörleri tarafından da tetiklenebilmesidir.

Bu nedenle doktor, örneğin hastanın hareketlerini ve reflekslerini olduğu kadar gözleri, koku ve tat alma tomurcuklarını da inceler. Bazı durumlarda bilgisayarlı tomografi (BT) yardımı ile beynin ayrıntılı kesit görüntüleri de yapılır.

Reşit olmayanlar söz konusu olduğunda, doktor, diğer şeylerin yanı sıra olası kötü muamele veya istismar belirtileri arar.

Dissosiyatif bozukluk: tedavi

Dissosiyatif bozukluklar psikoterapinin bir parçası olarak tedavi edilir. Tedavinin amaçları veya içeriği, hastayı stabilize etmek, dissosiyatif semptomları azaltmak ve travmatik deneyimlerle başa çıkmaktır. Semptomların şiddetine, süresine ve şiddetine bağlı olarak, dissosiyatif bozukluğu olan hastalar ayaktan, kreş veya yatarak tedavi edilir.

Dissosiyatif bozukluk: stabilizasyon ve semptom azaltma

Terapinin başlangıcında terapist hastaya dissosiyatif bozukluğun klinik tablosu hakkında ayrıntılı bilgi verir. Hastayla muhatap olunamasa bile terapist onu rahatsızlığı hakkında bilgilendirir. Psikoterapistler bu bilgiyi psikoeğitim olarak adlandırır.

İlerleyen süreçte hasta duygularının farkında olmayı ve zamanında gerginliği gidermeyi öğrenir. Dissosiyatif semptomları azaltmak için terapist, stresle başa çıkmalarına yardımcı olacak stratejiler geliştirmek için hastayla birlikte çalışır.

Ayrıca hasta, yaklaşan dissosiyatif semptomların belirtilerini zamanında fark etmeyi ve bunlara karşı önlem almayı öğrenir. Ancak hasta dissosiyatif duruma düşerse, terapist nefes ve düşünce egzersizleri yardımıyla onları geri getirir. Hastayı gerçeğe döndürmek için güçlü kokular veya yüksek sesli müzik de kullanılır.

Dissosiyatif bozukluk: travma ile başa çıkmak

Geçmişte travmatik deneyimler varsa, bunlar terapide ele alınır. Hasta için çok stresliyse, terapist ilgili kişiyi bunaltmamak için konunun adım adım ele alınmasını sağlar. Terapist, travma işleme sırasında hastaların tekrar disosiyasyona düşmemeleri için çeşitli teknikler kullanır. Bunun için ilgili kişi örneğin anılarından bahsederken titrek bir yüzeyde durmalıdır.

Gizli anıları (dissosiyatif amnezi gibi) yüzeye çıkarmak için terapist hastayı hipnotize edebilir. Gömülü anılara erişim sağlanır sağlanmaz, etkilenen kişi terapistin yardımıyla travmayı atlatmaya başlayabilir.

Dissosiyatif hareket, duyu veya hassasiyet bozuklukları

Dissosiyatif hareket bozuklukları veya dissosiyatif duyu veya duyarlılık bozuklukları olan kişiler, semptomlarının fiziksel olduğuna inandıkları için genellikle bir terapistten değil, bir doktordan yardım isterler. Pek çoğu da sorunlarının psikolojik olabileceği gerçeğiyle yüzleşmek istemez ve bu da tedaviyi zorlaştırır. Terapist, fiziksel (organik) bir nedeni olmasa bile semptomların gerçek olduğunu hastaya iletir. Ancak hasta buna ikna olduğunda semptomların psikojenik nedeni psikoterapinin bir parçası olarak ele alınabilir.

Dissosiyatif bozukluk: hastalık seyri ve prognoz

Genellikle bir dissosiyatif bozukluk, stresli bir olay tarafından tetiklenen aniden başlar. Semptomlar genellikle birkaç hafta veya ay sonra kaybolur. Bununla birlikte, ciddi vakalarda, etkilenenler yaşamlarının geri kalanında semptomlardan muzdariptir veya tekrar tekrar nüksler yaşarlar. Dissosiyatif bozukluğun uzun süredir tedavi edilmediği ve başka ruhsal bozuklukları olan hastaların olumsuz sonuç alma riski daha yüksektir.

Etiketler:  ilaçlar menopoz Fitness